Etkili Bir Tasarım Portfolyosu Nasıl Hazırlanır?

Yaratıcı bir profesyonel için olmazsa olmazlardan biri etkili bir tasarım portföyüne sahip olmaktır. Portfolyo öncelikle sizin elçinizdir,  sizin başarılı tasarım yapabildiğinizi kanıtlayan bir belge niteliği taşımaktadır. Zihni kalabalık bir iş insanının, çözüm bekleyen sorunlar, yeni başlayacak projeler, işletme koordinasyonu gibi yoğun gündemi arasında, kısa bir sürede birçok portfolyo arasında sizinle tanışacağı bir ara yüzdür. Etkili bir ilk izlenim için sahip olduğunuz muhtemelen tek fırsattır. Yani portfolyonuz sezgisel bir ilk tanışma deneyimidir. Kişisel yaratım sürecinizi anlattığınız bir yolculuk…

Bu çerçeveden bakınca, şimdiye kadar yaptığınız tüm işleri tüm detaylarıyla anlatmanın iş başvurusunda gönderilecek portfolyo için doğru yer olmadığını fark edebilirsiniz. Portfolyonun amacı, sizin kim olduğunuzu, neler yapabildiğinizi, vizyonunuzun nasıl olduğunu ifade etmektir. Bununla birlikte herkes zaten bunu ifade edeceği ve bunlar asgari olarak beklenenler olduğu için, sizin başkalarından nasıl farklı olduğunuzu ve öne çıkan özelliklerinizi ortaya koymak önemlidir.

Portfolyonun başarması gereken şey, senin nasıl biri olduğuna dair bir algı yaratması ve bir sonraki aşamaya geçip fiziksel olarak da tanışmak için merak uyandırması. “Bu nasıl biri acaba? Gelsin bir tanışalım, görelim!” dedirtiyorsa, amacına ulaşmış demektir. Şimdi bu gözle bakarak, nelere yer verilmesi ve verilmemesi gerektiği hedefe çok daha uygun seçilecektir.

Portfolyo oluşturmaya başlamadan önce bir portfolyonun aslında ne olduğunu ve ne olmadığını anlamak, çok daha etkili bir portfolyo hazırlamanızda yardımcı olur.

Portfolyo Nasıl Hazırlanır?

Portfolyo hazırlamayı bir tasarım projesi gibi bütün olarak ele almak başarılı sonuçlar doğuracaktır. Öncelikle hedef kitleyi anlamak gerekir. Hazırlarken hangi pozisyona başvurduğun ve firmaya başvurduğunuza göre farklı kurgular şekillenecektir. Portfolyoyu bir ön aşama olarak bir defa tamamlayıp sonra tekrar tekrar üzerinden geçmek, geri bildirimlerle düzeltmeler yapmak hedefe ulaşan bir portfolyo oluşturmanızı sağlar. Sadece çok iyi olduğunu düşündüğünüz çarpıcı ve etkili projeleri ekleyin, sayfa doldurmak için proje, resim, eskiz vb. iddiasız detaylar eklemeyin.

1- İddialı Bir Başlangıç Yapın

Örneğin, başvurduğunuz bir tasarım ajansı medikal ürünlere ağırlık veriyor olabilir, mobilya, ambalaj, makine gibi ürünler veya fuar, iç mekan, stant tasarımı da yapıyor olabilir. Bu alandaki tecrübenizi, ve ilginizi ve deneyiminizi portfolyonuzda öncelikle sunmak gerekir. Başvurunuzu değerlendiren kişinin hangi nitelikleri aradığını aklınızda bulundurursanız, sunumu nasıl kurgulamanız gerektiği belirginleşecektir.

Çeşitli varyasyonlardan önce tüm işlerinizin bulunduğu, anlatmak istediğiniz her şeyi anlattığınız kapsamlı bir portfolyo hazırlayın. Bu kendiniz için bir kaynak olsun. Aynı zamanda, Behance gibi online bir platformdan da bu arşivi paylaşmayı tercih edebilirsiniz. Sonra başvuracağınız işe göre, aranan özellikler neyse, bunların sizde bulunduğunu ifade eden projeleri bu arşivden seçerek ve daha az ilintili öğeleri eleyerek kolayca özelleştirilmiş bir portfolyo düzenleyebilirsiniz.

2- Projeleriniz Kendini Anlatsın

Portföyü dikkat çekici bir yıldız proje ile başlatın ve insanları daha fazla istekte bulunan başka bir çarpıcı proje, eskiz, model, foto vb. bir yaklaşımla kapatın. Standart bir portfolyo hazırlayıp her yere aynı sunumu göndermek yerine işyerlerine özelleşmiş portfolyolar göndermek daha başarılı bir stratejidir. Bu yapılacak işi ve işyerini iyi kavradığınızı ve buraya uygun niteliklere sahip olduğu anlamına gelir ve karşılıklı iletişim adına daha etkili bir başlangıç olur.

Başvurduğunuz pozisyon endüstriyel tasarım, UX/UI tasarımı, hizmet tasarımı, tasarım yönetimi veya tasarım araştırmacılığı gibi farklı seçenekler olabilir. Portfolyonuzdaki bir proje belki tüm bu unsurlara değinse de, başvurduğunuz pozisyona göre projenin bu aşamasını vurgulamak ve daha çok alan vererek öne çıkarmak anlamlı olacaktır.

Aynı iş pozisyonu, farklı iki şirkette farklı önceliklerle değerlendiriliyor olabilir. Bunu o şirketin kendini sunma biçimine bakarak tanıyabilirsiniz. Kimi yer sürecin skeç ve form araştırması kısmına daha çok önem verirken, bir başka yer tasarım araştırması ve kavramsal tasarıma daha çok önem veriyor olabilir. KOBİ’ler ise projeleri yalnızca sonuç odaklı inceleyebilirler veya bir başka yer teknik üretilebilirlik sorguluyor olabilir. Unutmayın ki hikayeleriyle sunulan güzel bir tasarım sürecinden herkes çok etkilenecektir. Yani nabza göre şerbet vermek izlenim yaratmakta önemli bir konu diyebiliriz.

3- Temel Anlatımdan Uzaklaşmayın

Projelerinizi aşırı süslemekten kaçının. Projeleri geniş formatta görmeyi kolaylaştırarak tasarımların sizin için tüm konuşmaları yapmasına izin verin. Söz konusu hangi proje olursa olsun, sunum paftasında tüm aşamalarıyla beraber projeye bütünsel olarak yer vermek projeyi daha iyi anlatır. Projenin hikayesi her zaman için değerlidir ve aynı zamanda tüm bu aşamaların birbiriyle nasıl bir ilişkide kurgulandığını gösterir. Araştırma, konsept skeçler, kullanım senaryoları ve final ürün… Proje sürecine yeterli oranda yer vermek sunumu zenginleştirir. Özellikle skeçlere ve tasarım kararlarının ardındaki sebeplere yer verilmesi genellikle dikkat çekici unsurlardan biridir.

Bununla beraber, her şeyi birden bolca göstermeye çalışmamak; kalabalık, nefes almayan veya gereğinden fazla sayıda paftalar oluşturmamak gerekir. Tabii en çok yer kaplaması gereken kısım, portfolyoyu gönderdiğiniz yerin aradıklarıyla ilgilidir. Aynı zamanda, süreç ne kadar önemli olsa da final ürün sunumda ortaya çıkmalı, belirgin ve net anlaşılır olmalıdır.

Bunların yanı sıra, kalite, sayıdan çok daha önemlidir. Size dair ayrıştırıcı olumlu bir izlenim oluşturmakta için portfolyonun ortalamasını düşürecek bir projeye veya görsellere hiç ver vermemek çok daha iyi bir tercihtir. Yalnızca 3 proje bile yeterlidir. En iyi ve öne çıkarmak istediğiniz projeyi ilk sırada ve birkaç sayfada anlatıp, kalan projelere daha özet şekilde yer verebilirsiniz.

4- Portfolyonun Senin Hakkında Söyledikleri

Portfolyoyu inceleyecek kişilerin sizi tanımadığını unutmayın. Sizi anlatma görevi tamamen bu görsel iletişim aracında ve sezgisel bir dil ile hakkınızda epey bilgi iletme gücüne sahip. Ulaşan mesajların kontrolsüz olmasını istemiyorsanız, önce hangi mesajı iletmek istediğiniz konusunda net olmanız önemlidir. Görülmek üzere seçtiğiniz her proje için kendinize sorun: “Bununla hangi yönümün anlaşılmasını istiyorum?”.

Bir proje paftasına koyduğunuz her görsel için kendinize sorun: ” Becerilerimle ilgili hangi ayrıştırıcı özelliği vurgulamak istiyorum?”. Bunun için öncelikle diğerlerinden daha iyi olduğunuzu düşündüğünüz ve sizi öne çıkaran, seçilmenize sebep olacak yönlerinizi neler?, bunları analiz etmekte fayda var. Olanın değerini abartmadan, kendiniz hakkında gurur duyduğunuz başarılarınızı vurgulayan noktalara dikkat çekin. Projedeki kendi kattığınız değerleri iyi anlatın. Farklı bir bakış açınız varsa bunu ortaya koyan çarpıcı dokunuşlara yer verin.

5- Anlatma, Göster

Portfolyonuzdaki her detay, dikkat edilmişliği ve edilmemişliği ile, sizin hakkınızda bir şeyler söyler. Bunun farkında olursanız, ulaştırmak istediğiniz mesajı iletmek için bunu kullanma gücünü elde edersiniz. Bıraktığınız boşluklar ve oluşturduğunuz düzen dahi, becerilerinizin kullanımı ve sizin özellikleriniz hakkında bir şeyler anlatacaktır. Bir başlığı, atış ve çizgiyi kullanış biçiminiz güçlü bir izlenim yaratabilecekken, anlatımda bir amaca hizmet etmeyen süslemeler dikkat dağıtıcı bir unsur olarak negatif bir etki yaratabilir. Portfolyo incelemenin de bir deneyim olduğuna dikkat edin ve deneyimi olabildiğince yalın ve akıcı tasarlamaya özen gösterin.

İşindeki başarınızı portfolyoyu hazırlama biçimine yansıtırsanız kendinizi anlatmak yerine göstermeyi başarabilirsiniz. Bu ilgi çeken bir yaklaşımdır ve diğer portfolyolar arasından öne çıkmayı oldukça kolaylaştırır. Örneğin, ambalaj tasarımı yapan bir firmaya başvururken, CV’nizi yaratıcı bir ambalaj tasarımı olarak göndermek, bir portfolyodan çok daha akılda kalıcı bir izlenim yaratabilir. Tabii etkileyici olmak uğruna işinizi ve sizi yeterince iyi ifade etmeyen ama göz kamaştıran bir sunum da dengeden şaşmak olur. Önemli olan ayarı bulmak.

6- Geri Bildirim Almak Çok Önemli, Eleştiriye Açık Olun!

Oluşturduğunuz portfolyonun ilk halini tamamladıktan sonra bir geri adım atın. Öncelikle inceleyecek kişinin gözünden bakarak yeniden gözden geçirin. Sizi hiç tanımayan biri buna bakarak nasıl bir izlenim elde eder ve bu diğerlerinin arasından sıyrılmaya yeter mi? Bu gözle yapacağınız düzenlemelerden sonra ikinci aşamada tasarımla mesleki ilintisi olmayan birine portfolyonuzu gösterin. Projelerin detaylarını bilmeyen biri olarak baktığı şeyden neler anlıyor, kafasına nasıl sorular takılıyor, bunları anlamak çok önemli bir geri bildirim.

Burada anlayacağınız şey gerçekten iletmek istedikleriniz karşıya ulaşıyor mu? Yanlış anlaşılan bir durum varsa, bunu düzeltmek için nasıl bir açıklama eklemek gerekir? İlgili ilgisiz herkesin baktığı sunumda, projenin doğru okunabilmesi, portfolyonuzun başarı kıstaslarından biridir. Doğrudan bir tasarım ajansına başvurmadığınız sürece portfolyonuzu değerlendirecek kişi büyük olasılıkla tasarım disiplininden olmayacaktır.  Mümkünse başvuracağınız sektörde tanıdıklarınız varsa onlardan veya eğitmenlerden geri bildirim isteyebilirsiniz. Onların yorumları portfolyonuzu güçlendirmekte faydalı olacaktır.

7-Sizi Hemen Eleyebilecek Teknik Detaylar

Dikkat edilmesi gereken kreatif unsurların yanı sıra bazı teknik detaylar da önemlidir. Uzun bir portfolyo gönderiyorsanız CV’den sonra index koyarak akışı kolaylaştırabilirsiniz. Gönderdiğiniz CV’nin çok yüksek boyutlu olmamasına dikkat edin. Bununla beraber boyutu küçültmek için görsel kalitesini çok düşürmemek de önemli. Görsel olarak içinde sadece fotonuzun olduğu 25 MB bir CV gönderiyorsanız, kimse içine bakmaz bile.

Yazı ve görsel dengesine dikkat edilmeli; ağırlıklı olarak görsel bir anlatım, yalnızca gerekli yerlerde yazı ile desteklenmelidir. Metinlerde yazım hatası olmamalı ve mizanpaja dikkat edilmelidir.

CV için seçilen görselin samimi ve ciddi olması önemlidir. Yani selfie göndermemeniz daha profesyonel bir izlenim oluşturacaktır. Portfolyonun geneli için konuşacak olursak, ciddiyeti bozmadan detaylarda kişisel tarzınız hakkında bilgi veren samimi bir yaklaşım ilgi çekici olabilir. Örneğin, kahveyi çok seven bir tasarımcının bitiş sayfasına koyduğu bir kahve deneyimi görseli, kendisi hakkında bir fikir verebilir. Hem çalışmaları, hem de kişiye dair daha samimi detayları görmek, kalıcı bir izlenim oluşturmak adına hoş bir detaydır.

İletişim bilgilerine portfolyonun içinde yer vermek önemlidir. Çoğu durumda, gerektiğinde geri dönülebilecek dosyalar bilgisayarda arşivlenir. Bu durumda sizinle iletişime geçmek için gönderdiğiniz maili bulmak mümkün olmayacaktır. İletişim bilgilerinizin mutlaka gönderdiğiniz dosyada bulunması gerekir.

Başta da söylediğimiz gibi, portfolyo hazırlamaya bir tasarım projesi gibi bakmak gerekir. Yani prototip, geri bildirim, iterasyon gibi aşamalardan geçerek birçok düzeltmelerle son haline ulaşması doğaldır. Ve her şey araştırma ile başlar. Yani öncelikle yabancı kaynaklardan ve tasarım platformlarından iyi ve yaratıcı CV örneklerini araştırmak iyi bir başlangıç noktası olacaktır.